KİLİT TAŞI…
Kilit taşı (anahtar taşı), mimarlıkta taş örgüsünün kilitlenmesini sağlayan ve genellikle bir tonoz (alttan içbükey olmak üzere taş ve tuğlayla örülmüş, yarım silindir biçimindeki tavan örtüsü; bir kemerin aralıksız olarak devam etmesiyle oluşan örtü), bir kemer ya da bir kubbenin en yüksek noktasında bulunan taş… Kilit taşı, bir duvar kemerinin tepesinde bulunan kama şeklindeki taş… Kilit taşı, inşaat sırasında yerleştirilen son parça taş… Kilit taşı, inşa edilen kemerin bünyesinde bulunan tüm taşları kemer ağırlığının tamamını taşıyabilecek şekilde kilitler; üstüne binen ağırlığı yanındaki taşlara aktarır… Kilit taşı, kemer inşasının en önemli yapı elemanı ve kubbenin merkezinde yer almasının nedeni… Kilit parke taşları, zemin kaplamasında en çok kullanılan taşlar…
Kadim medeniyetimizde üç kıymetli taş var… Bu 3 taşın her biri, öz değerlerimizin kilit taşları aslında… Mihenk taşı – muallak taşı – sadaka taşı… Mihenk taşı; altın ve gümüş alaşımlarının kalitesini test etmek için kullanılan bazalit ve kuvars cinsi taş… Muallak Taşı; Kudüs Tapınağının üzerine inşa edildiği taş… Halife Abdülmelik bin Mervan, ‘Muallak Taşı’nın bulunduğu tepe üzerine Kubbetüs Sahra’yı inşa ettirmiş; Kanuni Sultan Süleyman döneminde taşın çevresi duvarla örülmüş… Sadaka taşı, cami vb. yerlerde ihtiyaç sahiplerinin alabilmeleri için para vb.nin değerlerin bırakıldığı özel yer… Sadaka taşı, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde ihtiyaç sahiplerine yapılan yardım şekli… İhtiyaç sahiplerini rencide etmemek için düşünülmüş bir yardım modeli… Sadaka taşı uygulamasında, yardım yapan ile alan birbirini görmez, tanımaz ve bilmez… Sadaka taşı uygulamasıyla, alanın mahcubiyetten, verenin ise riya ve gösterişten uzak durması sağlanır…
Mihenk taşı, muallak taşı, sadaka taşı… Taşların dili olsa da söylese… Nice taşlar var, kadim medeniyetimizde… Dibek taşı, köy meydanında, ortak kullanılan içi oyulmuş, sert ve büyükçe bir taş… Dibek taşında buğday, mısır gibi tahıllar, ağaç tokmaklarla dövülür, tahılların kepeği ayırılır… Sabır taşı… Nazar taşı… Nazar taşı, kuvars, güçlü bir ‘iyi şans’ taşı… Nazar taşı, pek çok kültürde, kara büyülere karşı koyduğu ve nazardan, negatif enerjilerden ve kötülüklerden koruduğuna, büyüye iyi geldiğine, bedeni zinde tutup güç ve canlılık verdiğine inanılan kuvars taşı… Sabır taşı… Oltu taşı… Mihenk taşı… Muallak taşı… Değirmen taşı… Göztaşı/göktaşı (bakır sülfat bileşiği)… Değerli ve doğal taşlar; elmas, yakut, zümrüt, safir… Kısmen değerli taşlar; ametist, akumarin, kaplan gözü, turmalin, oniks, akik, kehribar… Bazı taşların bazı rahatsızlıklara ve ruhsal problemlere iyi geldiği de söylenmekte halk arasında… Her ne taşı olursa olsun, mühim olan taşı gediğine koymak ve taş taş üstüne koymak… Taş üstünde taş, omuz üstünde baş bırakmamak ise fâcia… Taşın niteliği ve taşın hangi maksatla kullanıldığı daha önemli… Birilerinin ve bir şeylerin değerini niteliğini anlamaya yarayan ölçütlere, kıstaslara ve kaidelere olan ihtiyacımızın ifadesidir, muallak taşı ve mihenk taşı… Bunun da vetiresi/süreci değirmen taşında törpülenmek ve akabinde olgunlaşmak… “Olgun insanın mihenk taşı akıl danışmak, güler yüz, nefse hâkimiyet acıya katlanmaktır.” (Lokman Hekim) ve “Hamdım, piştim, yandım” (Mevlâna) sözleri, anlatmak istediklerimizin özeti, kilit taşı…
Önemli olan taş üstüne taş ve kilit taşını yerine koyabilmek… Hangi taşın hangi taşla üst üste ya da yan yana konulacağı önemli bir ayrıntı… Daha önemlisi, elimizi taşın altına koyabilmek… Elimizi taşın altına koyduğumuzda ve elimizden geleni sonuna kadar tavizsiz yaptığımızda, başarılı olabilmek için çıktığımız yolda bizi hiçbir engel durduramaz… Yontulan, ufaltılan, üst üste, yan yana konulan, işlenen taş, kilit taşı… Kilit taşını iyi seçmemiz önemli… “Mermer iyi taştan, iyilik iki baştan…” (atasözü)… Taş devrine takılı kalmadan, değerli taşlarımızın/mâdenlerimizin millî menfaatlerimize göre işletmemizin gerekliliğini idrâk edebilmemiz mühim… Bu yaklaşım, başarılı olabilmenin kilit taşı, memleket meselesi… Türkiye’nin güçlenmesinin önüne geçmek ve Türkiye’nin durdurulmak istenmesinin sebeplerinden biri de dünya rezervinin %73-75’ine sahip olduğumuz değerli taşlarımız/mâdenlerimiz, bor, toryum ve uranyum… Yakın gelecekte bor minerallerinin hava, kara ve deniz ulaşımı araçlarında kullanılması mümkün gözükmekte… Enerji sorununa temiz ve ekonomik bir çözüm getireceği düşünülen, uranyum gibi nükleer enerji hammaddesi olan toryum mâdeninin nükleer enerjinin gelecekteki yakıtı olması söz konusu… İnşallah çok yakın zamanda, ekonomimizin kilit taşları olan değerli taşlarımızı/mâdenlerimizi (bor, toryum ve uranyum) kullanmaya başlayabiliriz…
Kilit taşı ifadesi, bir sistemdeki her bir parçanın ilintili olduğu ana parçayı vurgulamada da kullanılır… Yaptıklarımıza ve kişiliğimize değer katan ana unsuru sembolize eder. Yapacaklarımıza ve kişisel gelişimimize destek veren odak noktası olan karakterimizi temsil eder… Kilit taşı olan kararlarımız, uygulamalarımız ve davranışlarımız, toplumda var oluşumuzun ve muteber oluşumuzun sebebidir… Misâller… Aksatmaksızın en az ayda bir defa ebeveynimizin hatırını sormayı sürdürmek, insan olmanın kilit taşıdır… Sofradan doymadan kalkmayı ve aşımızı dostumuzla konu komşumuzla paylaşmayı rutin hâline getirmek, insan kalabilmenin kilit taşıdır… Konuşanları sonuna kadar dinleyip not alıp gereğini yerine getirmek, etkin dinleyici olabilmek, ön yargısız olabilmek, açık/net ve anlaşılır olabilmek, beden dilini iyi kullanabilmek, ses tonunu iyi ayarlayabilmek, arkadaş canlısı olabilmek, eleştiriye açık olabilmek, etkili ve doğru soruları sorabilmek, empati/duygudaşlık yapabilmek ve kelimeleri doğru seçebilmek; doğru etkin ve etkili iletişimin kilit taşıdır… Trafikte taşıt kullanırken ya da yolcu iken, her zaman emniyet kemerini takmak, trafik kurallarına uymak; düzenli trafiğin kilit taşıdır… Atasözleri, kültürümüzün kilit taşlarıdır… Çalışarak, emek sarf ederek elde edilen deneyimler; üzerine alın teri eklemek ve akıl kalp terazisinde düşüncelerimizi tartmak kaydıyla, başarının kilit taşlarıdır…
Hangi taş mı? Sabır için ilk önce mihenk taşına sahip olmak gerek… Sözümüzün ve yazımızın mihenk taşı olması mühim… Yoksa her şey muallakta kalır, muallak taşında asılı kalır. Düşüncelerimiz dibek taşında heder olur… Bağrımıza sabır taşı koysak da derde derman olamaz… Beynimizde ve gönlümüzde yeniden biçimlendirdiğimiz her bir taş, kilit taşı olmalı ki, kilitlendiğimiz hedeflere ulaşabilelim… Bu, kadim medeniyet kodlarımıza dönmek demek… Taşı taş üstüne koyarken ya da her bir taşı diğer bir taş ile kafa kafaya yerleştirirken, kilit taşının yerini doğru belirleyebilmek, doğru işin kilit taşı… Taşları gediğine oturtabilmek herkesin işi, lâkin kilit taşını yerine yerleştirebilmek, hüner sahibinin işi… Selam, sevgi ve saygılarımla.
